Page 38 - Tarih Çevresi Dergisi
P. 38
tarih çevresi
alınıp satılması işlemine ortak olmasıdır. İki biçimde karşımıza çıkmaktadır:
i) Mudarebe (Emek-Sermaye Ortaklığı)
Bu yöntemde, bir taraf sermayesini diğer taraf ise emeğini ortaya koyarak bir ortaklık oluşturulur. Kar
aralarında yaptıkları anlaşma çerçevesinde bölüşülür. Zararı ise sermayeyi koyan taraf üstlenir.
ii) Muşaraka (Sermaye-Sermaye Ortaklığı)
Her iki tarafın da belirli bir tutarda sermaye koyarak birlikte iş yapmak ve meydana gelecek kar ve
zararı paylaşmak üzere oluşturdukları ortaklıktır. Emeğini koyan girişimciye ayrıca emeği için bir bedel de
ödenir. Katılım bankalarının felsefesine en uygun yöntemin bu olduğunda konuyla ilgili herkes ittifak etmek-
tedir. Ancak kullandırılan toplam fonlar içindeki payı %3’ü geçmemektedir (Tunç, 2013: 2016).
5.3.4. Proje Finansmanı
Belirli bir projenin uygulanmaya başlanmasında ve geliştirilmesinde geri dönülmez finansmanı içeren
ve borcun geri ödenebilmesi için proje girişimcisinin kredibilitesinden ziyade projenin gelecekte sağlayacağı
nakit akımları ve proje varlıklarının esas alındığı bir finansman türüdür (Canbaz, 2016: 197). Bu tür projelerin
finansmanı, katılım hesaplarındaki fonlardan ziyade, yurtdışından temin edilen murabaha sendikasyon kredisi
ile karşılanmaktadır.
5.3.5. Ortak Yatırımlar
Gelişme potansiyeli taşıyan şirketlerin sermayesine, taraflar arasında düzenlenecek sözleşme hükümleri
çerçevesinde katılım bankasının iştirak etmesi veya belli bir yatırımın finansmanı amacıyla oluşturulacak fonlara
katılmasıdır. Bu şekilde edinilecek ortaklık paylarının banka tarafından 7 yıl içinde elden çıkarılması gerek-
mektedir (Tunç, 2013: 219).
Bankacılık kanunu bu alanda katılım bankasınca yapılabilecek yatırım tutarını bankanın öz kaynağı ile
ilişkilendirerek bir üst sınır koymuştur.
Bu yöntem katılım bankalarının nadiren başvurduğu bir yöntemdir. Risk sermayesi finansmanına ben-
zetilebilecek bir yöntemdir. Aslında katılım bankalarının bir risk sermayesi yatırım birimi oluşturarak bu fon
kullandırmanın hacmini büyütmeleri, misyonlarına çok uygun bir gelişme olabilir.
5.3.6. Gayrınakdi Krediler
Girişimcilere ticari veya sinai faaliyetlerinde bankanın kefil olmasıdır. Yurt içi işlemlerde ‘teminat
mektupları’, yurtdışı işlemlerde ise ‘akreditifler’ en çok kullanılan gayrinakdi kredi türleridir. Bu işlemde katılım
bankası bir komisyon karşılığında kendini yükümlülük altına sokmaktadır.
Gayrinakdi kredi kullandırma katılım bankaları için hem gelir elde etme, hem de cari hesap kaynaklarını
artırma bakımından katkı sağlar. Müşteriye ise küçük bir ücret karşılığında işlerini yürütme ve genişletme
imkanı verir (Tunç, 2013: 221).
5.3.7. Karz-ı Hasen
Güzel borç, faizsiz olarak verilen borç anlamına gelir. Karz-ı hasen’in iki biçimde verilmesi söz konu-
sudur:
36
