Page 12 - Layout 1

tarih çevresi

Açıklamalarını detaylandırmaya devam eden Galileo, “sudan hafif cisimlerin suya bırakıldıklarında tamamen
batmadıklarını, ancak bir kısmının dışarı çıktığını, … Bu nedenle zorunlu olarak yukarı doğru hareket”20
ettiklerini ileri sürmektedir. Böylece yukarı ve aşağı doğru hareket ile dengede kalma durumlarını açıklayan
Galileo, kitabın yedinci bölümünde “Doğal hareketin hızının ve yavaşlığının nedenini” ele alır ve “hareketin
yavaşlığı ve hızındaki eşitsizlikler iki şekilde ortaya çıkar: ya aynı nesne farklı ortamlarda hareket eder ya da
aynı ortamda hareket eden farklı nesneler vardır. Bu iki hareket durumunda da yavaşlamanın ve hızlanmanın
aynı nedene, yani ortamın ve hareket eden nesnelerin ağırlığının az ya da çok olmasına bağlı olduğunu”21
savunur. Nihayetinde “aynı ortamda hareket eden farklı nesnelerin, kendilerine atfedilenden farklı hızlarını
koruduklarını” göstermeye girişen Galileo şunları söyler:

“İncelenen konularla daha kolay başa çıkabilmek için, ilk olarak, bu tür iki nesne arasındaki farkın iki
şekilde ortaya çıkabileceğini anlamamız gerekir. Aynı maddeden olabilirler, örneğin her ikisi de kurşun
ya da her ikisi de demir olabilir ve boyutları [yani hacimleri] farklı olabilir; ya da farklı maddelerden
olabilirler, örneğin biri demir, diğeri tahta olabilir veya boyut ve ağırlık bakımından farklı olabilirler,
ya ağırlık bakımından farklı olabilirler ama boyut bakımından farklı olmayabilirler ya da boyut
bakımından farklı olabilirler ama ağırlık bakımından farklı olmayabilirler.”22

Bütün bu açıklamalardan şu sonuç çıkmaktadır: Herhangi iki nesnenin belirli bir ortam içerisindeki
düşme hızlarını tespit etmek isteyen birisinin, her bir nesnenin yoğunluğundan ortamın yoğunluğunu çıkarması
gerekecektir.23 Diyelim ki birbirinden farklı A ve B nesneleri aynı anda bir kulenin tepesinden aşağıya bırakılmış
olsun. Bu durumda kural gereği şöyle bir formül söz konusu olacaktır: Av/Bv=Ad/Bd-Od/Od.24 Örneğin, farklı
maddelerden oluşan 10’ar kilogramlık iki nesneyi aynı anda bıraktığımız zaman, özgül ağırlıkları farklı
olduğundan, bunlar aynı anda ya da eşit zamanda düşmezler. Benzer şekilde eğer biri 10, diğeri de 100
kilogramlık aynı maddeden oluşan iki nesne olsa ve bunlar aynı anda düşmeye bırakılsa, özgül ağırlıkları aynı
olduğu için aynı anda, yani eşit zamanda düşerler.25 Uzun zaman bu görüşlere inanan Galileo, Kopernik
sistemini desteklemek için bu bilgilerin yeterli olmadığını fark ederek, eylemsizlik ilkesini ve yeni mekaniğin
temellerini oluşturacağı çalışmalara yönelmiş26 ve İki Büyük Dünya Sistemi Üzerine Diyalog, Ptolemaios ve
Kopernik adlı kitabını yazmıştır. Bu kitabın temel problemi Yer’in fizik açısından hareket edip edemeyeceği
ve eğer hareket ediyorsa, örneğin bir kulenin tepesinden bırakılan bir top nasıl oluyor da kulenin dibine

19 Galileo, On Motion, s. 16.
20 Galileo, On Motion, s. 19-20.
21 Galileo, On Motion, s. 23-24.
22 Galileo, On Motion, s. 26.
23 Losee, 1972, s. 57.
24 Burada v nesnelerin hızı, Ad nesnelerden birinin, Bd ise diğerinin yoğunluğu ve Od ise ortamın yoğunluğudur.
25 MacLachlan, 2008, s. 22; Stillman Drake, Galileo A Very Short Introduction, Oxford: Oxford University Press, 2001,
s. 18.
26 Westfall, 1994, s. 19.

11