Page 23 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

9.3.2 Cahiliye Ribası ve Mevcut Bankacılıktaki İşlemlerin Karşılaştırılması

Cahiliye Ribası:

(i) Burada iki kişi arasında borç verme söz konusudur.

(ii) Borç veren zengin, borç alan yoksuldur. Yoksulluk sadaka alacak düzeydedir.

(iii) Şartları borç veren (zengin) belirlemektedir. Yoksul taraf çaresizlikten borç istemektedir. Riba oranı
fahiş düzeydedir.

(iv) Borç, tefecilik sürecinde kat kat denilecek düzeyde katlanmaktadır. Sonu, borçlunun köleliğine kadar
gitmektedir.

(v) İşlemin kamu tarafından düzenlenmesi ve denetimi söz konusu değildir.

Mevcut Bankacılık (Faizsiz Katılım Bankaları Dahil):

(i) Burada zenginden fakire borç verme biçiminde ikili ilişki söz konusu değildir. İlişkide üç taraf vardır:
Tasarrufçu (yatırımcı), banka ve fon kullanıcı.

İlk ilişki, tasarrufçu banka ilişkisidir. Buradaki ilişki borç verme değil, YATIRIM YAPMA, tasarrufun
değerlendirilmek üzere bankaya emanet edilmesidir. Sabit getiri biçimindeki faizin belirlenmesinde ön planda
banka görünse de gerçek belirleyici, devlet kurumu olan merkez bankasıdır. Yine sabit getiri tarzındaki katılım
bankaları bakımından kar payının belirlenmesi (murabaha işlemindeki sabit getiri tarzındaki vade farkına da-
yanır) sektördeki (yani bankacılık ve merkez bankası) faiz oranıyla paralellik arz etmektedir.

İkinci ilişki bankayla kredi kullanan işletme ya da kişi arasındaki ilişkidir. Burada banka sadece fon des-
teği değil aynı zamanda hizmet de sunmaktadır.

- İşletmelere verdiği çalışma sermayesi kredisi:

Girdi temininde fon desteği. Güçlü satıcıların aşırı vade farkı talebine veya tefecilerin sömürü niteliğin-
deki faiz oranı talebine karşı makul maliyetle fon sunma.

Vadeli satışlara destek sağlama. İşletmenin sektördeki güçlü işletmeler karşısındaki rekabet gücünü ar-
tırma.

- İşletmelere yatırım kredisi:

Yatırım kredisi talep eden işletmeler için; hem sektörü bilen hem de kendi uzmanlık alanlarında yeterliliğe
sahip uzman proje ekibiyle (ekonomist, finansal analist, mühendis) sağlıklı fizibilite çalışması yapmak. Böylece
yatırımın en doğru biçimde gerçekleştirilmesine yönelik teknik ve yönetsel destek sağlamak.

Fon ihtiyacının doğru tespiti ve makul maliyetle teminini sağlamak.

- Tüketicilere ihtiyaç kredisi:

Günümüz toplumlarında aile bütçesinde çok önemli bir yer tutan konut kira yükünden kurtulmayı sağ-
lamak üzere makul maliyetle konut kredisi sağlamak.

Dayanıklı tüketim mallarının edinimini destekleyerek aile kurumunun oluşumunu kolaylaştırmak.

21