Page 19 - Layout 1

tarih çevresi
nedeni rolü verilmiştir. Böylece hem yersel hem de göksel nesnelerin hareketlerinin nedensel incelenmesini
konu edinen dinamik ve hareketin matematiksel tasvirini temele alan kinematik, bir bütün olarak mekanik
biliminin bünyesinde yerlerini almıştır.

Galileo’nun mekanik konusuna katkıları bunlarla sınırlı değildir elbette. Mekaniğe modern halini
kazandıran fırlatma hareketinin mahiyetini doğru bir biçimde açıklaması fizik tarihinin önemli gelişme
anlarından birini oluşturmaktadır. Düzgün doğrusal hareket ile sabit ivmeli hareketin birleşimi çizgisinde
tasarladığı bu hareketin gerçekleşirken izlediği yolun parabol olduğunu belirtmesi bu açıdan büyük önem
taşımaktadır.

Daha önce değinildiği üzere, kurguladığı düşünce deneylerinden ve düzenlediği fiili deneylerden
edindiği sonuçlar üzerine yaptığı değerlendirmeleri nedeniyle Galileo deneysel bilimin kurucusu olarak kabul
edilmiştir. Uzayda serbestçe düşen nesneler, hızları üzerinde ölçüm yapılamayacak kadar hızlı hareket ettiğinden
Galileo, nesnelerin eğik düzlemlerdeki hareketlerini inceleyerek süreci basitleştirme yoluna gitmiş, zamanın
doğru ölçümü o sıralarda oldukça zor olduğundan dolayı, bu sorunu aşabilmek için de bir su saati tasarlamıştır.
İlk olarak, bir nesne düzlemden aşağıya indikçe iniş hızı çok net bir şekilde arttığından, hızının artma oranını
düzenleyen yasanın en basit olanı olduğunu, yani hızın, kat ettiği düzlem boyunca eşit mesafe ilaveleri için eşit
ilaveler aldığını veya hızın kat edilen mesafeyle orantılı olduğunu varsaydı; ancak bu varsayımın deneyleriyle
uyuşmadığını gösterdi. Bir sonraki en basit varsayım olan hızın zamanla eşit olarak arttığı varsayımında ise,
bir nesnemin düzlemden aşağı düşerken kat ettiği mesafenin zamanın karesiyle orantılı olması gerektiğini, yani
bir saniyede 1 fit düşüyorsa, iki saniyede 4 fit, üç saniyede 9 fit düşmesi gerektiğini ve bunun böyle devam
edeceğini gösterdi.41 Kısacası, Galileo hareketi matematiksel olarak betimlemeye çalışmış ve böylece harekete
yol açan neden mekanikte eski önemini yitirmiştir. Bu da modern bilim anlayışının yerleşmesinde önemli bir
adımdır.

Kaynaklar

41 H. Buckley, A Short History of Physics, (2. Edition), London: Methuen & Co. Ltd. 1929, s. 26-28.
18