Page 25 - Layout 1

tarih çevresi

Alanındaki çalışmalarıyla takdir toplayan Eryurt, 1961 yılında Amerikan Ulusal Bilim Akademisi’nden aldığı
bursla NASA’nın New York’taki Goddard Uzay Araştırmaları Enstitüsü’nde çalışmaya başladı. Uzay ve Yer
Bilimleri alanındaki en yetkin kurumlardan biri olan enstitüde tek kadın astronom da oydu.

2001’den beri NASA’da görev yapan Türk astronomlardan biri de Feryal Özel’dir. Özel 2003 yılında dünyanın
en tanınmış bilim insanları ile birlikte “Büyük Fikirler” listesine girmesiyle tanındı. Ayrıca Albert Einstein’ın
Görelilik Teorisi’nde dile getirdiği ancak teleskop ışınlarını yuttuğu için görüntülenemeyen kara delikleri
görüntüleme üzerine çalışan Özel’in başında bulunduğu Modelleme ve Analiz Çalışma Grubu, farklı
teleskoplardan elde edilen milyonlarca veriyi birleştirerek 2019 yılında ortaya tek bir fotoğraf çıkarmayı
başarmıştır.

Ankara Üniversitesi astronomlarından Tolgahan Kılıçoğlu’nun rasathanede 2 yıl süren gözlemleri ve analizleri
sonucu uzaydaki bir cismin “kimyasal tuhaf” olarak adlandırılan sıcak bir dev yıldız olduğunu keşfetmesi bilim
dünyasını heyecanlandırdı.

Cumhuriyet Dönemi’nde Gözlemevleri

Takîyüddîn’in İstanbul’da kurmuş olduğu İstanbul Gözlemevi’nden

(1575-1580) yaklaşık 300 sene sonra, 1867 yılında, İstanbul Beyoğlu’nda

Parmakkapı’daki bir handa, Fransa’dan demiryolu yapımı için gelen Fransız

mühendisi Coumbary’nin girişimleriyle bir gözlemevi kuruldu ve

müdürlüğüne Coumbary getirildi. Bu gözlemevi, namaz vakitlerinin Kandilli Gözlemevi
belirlenmesi ve duyurulması, Ay ve Güneş

tutulması vakitlerinin saptanması, Tophâne ve

Dolmabahçe’deki kulelerin saatlerinin ayarlanması, her sabah, İstanbul’un hava

durumunun Paris, Roma, Petersburg, Viyana, Odesa, Atina, Sofya ve Belgrad

gözlemevlerine duyurulması ve oralardan gönderilen bilgilerin işlenerek

değerlendirilmesi görevlerini de yürüttü.

Coumbary’den sonra gözlemevinin müdürlüğüne, tahminen 1896’da
Sâlih Zeki Bey getirildi; takriben 10 sene sonra, yani 1906 yılı sonlarına doğru
Sâlih Zeki Bey, bu görevi bırakarak Dârü’l-Fünûn müdürlüğüne geçti.

Rasadhâne-i Âmire, II. Meşrutiyet’in ilanından sonra (1908) Maçka
Kİstıaşnlabsuıl’nın kÜanrşivıseırnsiatetsaişındı. 1909 yılına kadar aralıksız olarak özellikle meteorolojik gözlemlere yönelik
Gözlemevi

24