Page 28 - Layout 1

tarih çevresi

1983 yılında bu birim, Ulusal Gözlemevi Yer Seçimi Güdümlü Projesi’ne dönüştürüldü. 1992 yılında
TÜBİTAK ve DPT’nin iş birliği ile Ulusal Gözlemevi’nin kuruluş çalışmaları resmen başladı.

1993 yılında 1900 metre yükseklikteki Saklıkent’ten 2550
metre yükseklikteki Bakırlıtepe’ye kadar 6.5 km’lik yol ile merkez
binası ve 1995 yılında da 40 santimetrelik teleskop binasının yapımına
başlandı.

Teleskopun montajı Ağustos 1996’da tamamlandı. İlk gözlem

17/18 Ocak 1997 gecesi yapıldı. 40 m, 45 cm ve 1.5 m çaplarında üç

teleskopu vardır. Kreiken’in Ankara Üniversitesi
1991 yılında bir başka önemli gelişme İnönü Üniversitesi kurduğu radyo teleskop

Astrolab İstasyonu’nun kurulmasıdır. 1999 yılında Malatya İnönü

Üniversitesi ile TUG arasında imzalanan bir protokol ile Astrolab,

Akdeniz Üniversitesi Yerleşkesi içerisindeki istasyona yerleştirildi. 1999-2007 yılları arasında bu istasyonda

Güneş yarıçapı gözlemleri devam ettirildikten sonra protokolün sona ermesi ile 12 Ağustos 2008 tarihinde

Astrolab sökülerek Malatya İnönü Üniversitesi’ne iade edildi.

1994-1999 yılları arasında ise Erciyes Üniversitesi Radyo Astronomi Gözlemevi (ERAF) kuruldu.
Gerçi radyo teleskop Prof. E. A. Kreiken tarafından 1963 yılında kurularak Ankara Üniversitesi Ahlatlıbel
Gözlemevi’nin kayıtlarında yer almaktadır. Ancak bu radyo teleskobu kullanacak personel olmadığından âtıl
kalmıştı. Erciyes Üniversitesi Radyo Astronomi Gözlemevi’nde (UZAYBİMER) 12 m çanak antenli radome
ilk defa kullanıma sokulmuştur.

2007 – 2010 yılları arasında yürütülen Bilimsel Araştırma Projeleri (Atatürk Üniversitesi – Fizik
Bölümü, BAP Projeleri) kapsamında Palandöken Dağı (3175 m rakımlı) ve çevresindeki Karakaya Tepeleri’nde
bir gözlemevi kurulması planlanmıştır. “Doğu Anadolu Gözlemevi” (DAG) Projesi öncelikle 2011 yılında etüd
ertesi yıl 2012 yılında ise esas proje olarak (2011K120230) Kalkınma Bakanlığı’nca kabul edilmiştir. Kalkınma
Bakanlığı ve Atatürk Üniversitesi desteğiyle Atatürk Üniversitesi Astrofizik Araştırma ve Uygulama Merkezi
(ATASAM, 2012) Müdürlüğü bünyesinde başarıyla yürütülen DAG Projesi sayesinde, Türkiye’nin en büyük
çaplı (4 m) hem görsel (VIS) hem de yakın kırmızı ötesi (NIR, <3 micron) bölgede gözlem yapacak
teleskobuyla, astronomi, astrofizik ve uzay bilimleri alanlarında uluslararası düzeyde projelerin ve ortak
çalışmaların yürütüleceği büyük bir gözlemevinin altyapıları ve üst yapılarıyla (teleskop, kubbe, gözlemevi –
enerji – hizmet binaları gibi) birlikte kurulması devam etmektedir (2012 – 2019). DAG Projesi 3 aşamalı bir
proje olarak tasarlanmıştır: 1. İlk aşama teleskop, kubbe, binalar ve altyapısıyla gözlemevi kurulmasıdır (2012
– 2019). 2. İkinci aşama Odak Düzlemi Aygıtları’nın (ODA) alımı, tasarımı, yapımı ve bir Optik Laboratuvarı

27