Page 4 - Layout 1

tarih çevresi

Modern Hareket Kuramının
Doğuşu ve Galileo’nun Katkıları

Prof. Dr. Hüseyin Gazi TOPDEMİR*

Giriş

Her dönemin gözde mesleklerinden biri olduğuna şüphe olmayan hekimlik, modern dönemde de
geçerliğini koruyor olacak ki, bir müzisyen olan Vincenzo Galilei, oğlu Galileo Galilei’ye (doğumu 15 Şubat
1564)1 hekim olmasının uygun olacağını düşünerek tıp fakültesinde okumasını salık vermiş, Galileo da
babasının tavsiyesi doğrultusunda tıp öğrenimi görmek üzere Pisa Üniversitesi, Tıp Fakültesinde üniversite
hayatına başlamıştır. Hekim olmak hakkında ne düşündüğünü tam olarak kestiremesek de üniversiteye
başladıktan kısa bir süre sonra hekimliği bırakarak doğa felsefesi derslerine devam etmeyi yeğlemesinden,
gönül rahatlığıyla hekim olmayı arzulamadığını anlamak zor olmasa gerektir. Pisa Üniversitesi, yüksek öğretim
kurumu olarak geleneksel Orta çağ öğreniminin verildiği bir eğitim kurumu olmakla birlikte, Rönesans ile
gerçekleşen yeniyi isteme ve yeninin peşinde gitme arzusunun da önemli ölçüde hayat bulduğu bir bilim
yuvasıydı. Ayrıca Aristoteles’in (M.Ö. 384-322) fizik ve evren görüşüne Katolik Kilisesince resmi bir nitelik
kazandırıldığı yüzlerce yıllık bir geleneğin savunucularının hakimiyeti altındaki bu üniversite, ilerleyen yıllar
içerisinde Galileo’nun hem öğrenim gördüğü hem de daha sonra ders verdiği bir bilim ve eğitim kurumu
olacaktır. Bu bakımdan Galileo’nun hayatında özel bir yer taşıdığı açıktır. Zira modern bilimin temellerini
atarken sürekli başvuracağı matematiği burada öğrendiği gibi, Kilisenin kendi resmi görüşü haline getirerek
kutsallaştırdığı yerleşik fizik ve evren düşüncesine karşı argümanlarını da burada geliştirme fırsatı bulmuştur.
Galileo’nun, durağanlık esası üzerine inşa edilmiş Aristotelesçi doğa felsefesine karşı devinimi temel doğa
ilkesi olarak ele alması gerektiğini kavradığı bu bilim kurumunda, karşı karşıya geldiği Aristotelesçiler ile
giriştiği negatif diyalog daha sonra kaleme alacağı eserlerinin formatını da belirlemiştir. Pisa’da bulunduğu

* Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Felsefe Bölümü, Muğla, Türkiye. E-posta: hgtopdemir@mu.edu.tr
1 Galileo’nun hayatı, eğitimi ve eserleri hakkında detaylı bilgi edinmek için şu kaynaklara bakılabilir: James MacLachlan,
Galileo Galilei İlk Fizikçi, Çeviri: İnci Kalınyazgan, Ankara: TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları, 2008. Sara Bonechi, A
short biography of Galileo Galilei, Trans.: Anna Teicher, Florence: Institute and Museum of the History of Science, 2008.
J. L., Heilbron, Galileo, Oxford: Oxford University Press, 2010. Raymond J. Seeger, Men of Physics Galileo Galilei, His
Life and His Works, Oxford: Pergamon Press, 1966. William Bixby, Galileo ve Newton’un Evreni, Çeviren: Nermin Arık,
İstanbul: TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları, 1997. Stillman Drake, Galileo at Work His Scientific Biography, Chicago:
The University of Chicago Press, 1978. Stillman Drake, Galileo A Very Short Introduction, Oxford: Oxford University
Press, 2001. Ayrıca bkz. https://plato.stanford.edu/entries/galileo, (Erişim tarihi: 02.04.2025).

3