Page 85 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

2016 yılında Ata ve diğ. tarafından yapılan çalışmada kar payı oranları ile mevduat faizi oranları arasın-
daki ilişki test edilmiştir. Bu amaçla Ocak 2004-Aralık 2014 dönemi 1, 3, 6 ve 12 ay vadeli kar payı oranları
ile 1, 3, 6 ve 12 ay vadeli mevduat faizi oranları aylık verileri veriseti olarak kullanılmıştır. Değişkenler ara-
sındaki ilişki Hacker ve Hatemi nedensellik analiziyle test edilmiş, analiz sonucunda 1, 3 ve 6 aylık vadelerde
mevduat faiz oranlarından kar payı oranlarına doğru tek yönlü; 12 aylık vadede ise çift yönlü nedensel ilişki
olduğu tespit edilmiştir.

Gül ve diğ. (2017) tarafından yapılan çalışmada katılım bankalarının fon kaynaklarını etkileyen faktör-
lerin ve klasik bankalarla ilişkilerinin tespiti amaçlanmıştır. Çalışmada Ocak 2005-Mart 2013 dönemi ortalama
kar payı, ortalama mevduat faizi, TÜFE, katılım bankaları mevduatı, ticari bankaların mevduat verilerinden
oluşan veriseti kullanılmıştır. Yapılan Johansen eşbütünleşme analizi sonucunda, faiz oranı ve kar payı arasında
pozitif yönde bir ilişki olduğu; kar payı ve faiz oranının katılım bankalarının fonlarını etkilediği tespit edilmiştir.

2017 yılında Minny ve Görmüş tarafından yapılan çalışmada faiz oranındaki değişikliklerin katılım ban-
kalarının karlılığına etkisi araştırılmıştır. Çalışmada 2008 yılı 1. çeyreği ile 2016 yılı 3. Çeyreği arası 3’er aylık
3 katılım bankasının toplam aktifleri, kredileri, toplam kar, Merkez bankası faiz oranı ve hesaplanan ROA ve-
rileri veriseti olarak kullanılmıştır. Yapılan panel eşbütünleşme analizi sonucunda faiz oranı ile katılım banka-
larının karlılığı arasında eşbütünleşme ilişkisi olduğu gözlenmiştir. Ayrıca sonucun bu şekilde çıkmasının
katılım bankalarının konvansiyonel bankalarla birlikte hareket etmeleri anlamına geldiği belirtilmiştir.

Zengin ve diğ. (2018) tarafından yapılan çalışmada katılım bankalarının dağıttığı TL, USD/TL ve EU/TL
aylık kar payı oranlarının karşılaştırmalı analizi yapılmıştır. Analiz için Albaraka Türk, Kuveyt Türk ve Türkiye
Finans Katılım bankalarının Ocak 2010-Ocak 2018 Dönemi arası aylık TL, USD/TL ve EU/TL aylık kar payı
oranları veriseti olarak kullanılmıştır. Yapılan nonparametric testler sonucunda katılım bankalarının dağıttıkları
kar payı oranları arasında anlamlı farklılık olduğu gözlenmiştir. Analiz sonucunda TL kar payı oranında Alba-
raka Türk, USD/TL kar payı oranında Türkiye Finans ve EU/TL kar payı oranında Kuveyt Türk katılım ban-
kalarının daha yüksek kar payı dağıttıkları görülmüştür.

Topdağ ve Işık (2019) tarafından yapılan çalışmada 1, 3, 6 ve 12 aylık ortalama kar payı oranları, mevduat
faizi oranları ve enflasyon arasındaki ilişki Johansen eşbütünleşme analizi, Granger nedensellik analizi ve Toda
Yamamoto nedensellik analizi ile test edilmiştir. Çalışmada analiz için Ocak 2003-Eylül 2017 dönemi aylık
veriseti kullanılmıştır. Analiz sonucunda 1, 3, 6 ve 12 aylık vadelerde kar payı oranları, mevduat faizi oranları
ve enflasyon arasında eşbütünleşme ilişkisi olduğu ve mevduat faizi oranlarından kar payı oranlarına doğru tek
yönlü Toda Yamamoto nedensel ilişkisi olduğu gözlenmiştir. Ayrıca 1, 3 ve 12 aylık vadelerde mevduat faizi
oranlarından kar payı oranlarına doğru tek yönlü granger nedensel ilişkisi olduğu tespit edilmiştir.

Tura ve Kaya (2019) tarafından yapılan çalışmada katılım bankaları kar payı oranları ile geleneksel ban-
kaların mevduat faizi oranları arasındaki ilişki VAR, Johansen eşbütünleşme ve Granger nedensellik analizle-
riyle test edilmiştir. Çalışmada Eylül 2005-Aralık 2017 dönemi katılım bankalarının aylık kar payı ödemeleri
ile geleneksel bankaların aylık mevduat faizlerinin aylık verileri veriseti olarak kullanılmıştır. Analiz sonucunda
kar payı oranı ile mevduat faizi oranı arasında uzun dönemli ilişki olduğu ve mevduat faizi oranından kar payı
oranına doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi olduğu gözlenmiştir. Ayrıca etki-tepki ve varyans ayrıştırma testleri
sonucunun da nedensel ilişkiye paralel sonuçlar ortaya koyduğu gözlenmiştir.

Literatürde mevduat faiz oranları ile kar payı oranları arasındaki ilişkiyi zaman serisi ve panel veri ana-
liziyle test eden çalışmaların tamamının yapısal kırılmaları dikkate almayan yöntemlerle test edildiği görülm-
üştür halbuki yapısal kırılmaların dikkate alınmaması sonuçların gerçeklerden sapmasına neden olabilir. Ayrıca
çalışmaların çoğunda TÜFE’nin dikkate alınmadığı gözlenmiştir. Bu yüzden bu çalışmada 4 ayrı vadede mev-
duat faiz oranları, kar payı oranları ve TÜFE değişkenleri arasındaki ilişki yapısal kırılmaları dikkate alan ana-
lizlerle test edilecektir.

83